Sporothrix
| Sporothrix | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Konidiophoren und Konidien von Sporothrix schenckii | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wissenschaftlicher Name | ||||||||||||
| Sporothrix | ||||||||||||
| Hektoen & C. F. Perkins, 1900 |
Sporothrix ist eine allgegenwärtige Gattung von Pilzen in der Familie Ophiostomataceae, die 1898 von Benjamin R. Schenck entdeckt[1] und von Ludvig Hektoen und C. F. Perkins genauer untersucht wurde.[2] Die erste beschriebene und bekannteste Art (Typusart[3]) ist Sporothrix schenckii, der Erreger der Sporotrichose (Rosengärtner-Krankheit).[4] Inzwischen wurden neue Arten in der Umwelt (bodenbewohnend oder auf Totholz lebend) entdeckt,[5] aber auch pathogene Arten;[6][7] mit dem Fortschritt der molekularen Techniken werden möglicherweise künftig noch weitere gefunden.
Beschreibung
_Figure_7.jpg)
Die Gattung Sporothrix umfasst mehr als 50 Arten, die in der Natur weit verbreitet sind, und vor allem in warmen, tropischen und subtropischen Klimaregionen vorkommen. Sie wurden meist als Saprotrophe aus gealterter oder abgestorbener Vegetation wie Heu, Stroh, Torfmoos, Holz/Totholz, sowie aus Böden, die reich an verrottendem organischem Material sind, isoliert. Es handelt sich um dimorphe Pilze,[8] denn sie können sowohl in Hefe- als auch in Fadenform vorkommen. Die fadenförmige Form ist ein Saprotroph, die Hefeform ein Parasit. Die Umwandlung von der fadenförmigen in die Hefeform kann unter dem Einfluss einer Temperaturänderung hin zur Körpertemperatur von Warmblütern wie dem Menschen stattfinden, weshalb diese Pilze auch als thermodimorph bezeichnet werden. Die Hefeform kann bei Pflanzen, Insekten und Tieren, einschließlich des Menschen, Krankheiten verursachen. Die von ihnen verursachte Krankheit nennt man Sporotrichose.[9] Zahlreiche Arten der Gattung Sporothrix sind Pilze, die mit Tieren koexistieren; man findet sie häufig zusammen mit Insekten, die Bäume befallen.[10]

Die Konidien sind kahl, zylindrisch, ellipsoidisch oder allantoid (würstchenförmig) mit leicht gestutzter Basis, einzellig. Die Konidiophoren (Konidienträger) sind kahl und unverzweigt, Die Konidiophoren Zellen haben im oberen Teil deutlich gezackten Auswüchsen, auf denen die Konidien gebildet werden.[10]
Systematik
Nach dem Index Fungorum ist die Klassifizierung (äußere Systematik) der Gattung wie folgt:
- Ophiostomataceae < Ophiostomatales < Diaporthomycetidae < Sordariomycetes < Pezizomycotina (Echte Schlauchpilze) < Ascomycota (Schlauchpilze) < Fungi (Pilze).[11]
Als Autorenschaft für die Gattung wird nach Hans Sydow und Paul Sydow (1919) Ludvig Hektoen und C. F. Perkins (1900) angegeben, die die Typusart Sporothrix schenckii Hektoen & C. F. Perkins genauer untersucht hatten.[2][11]
Synonyme
Synonyme des wissenschaftlichen Namens sind:[12]:
- Sporotrichopsis Guég. 1911
- Spumatoria Massee & E. S. Salmon 1901
Artenliste
Artenliste gemäß Species Fungorum/Index Fungorum (Stand 13. März 2025).[11][12][A. 1]
Gattung Sporothrix Hektoen & C. F. Perkins, 1900
- Sporothrix abietina (Marm. & Butin) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix aemulophila Musvuugwa, Z. W. de Beer, Dreyer & Roets, 2015
- Sporothrix africana G. J. Marais & M. J. Wingf., 2001
- Sporothrix alba (Petch) de Hoog, 1974
- Sporothrix albicans S. B. Saksena, 1965
- Sporothrix ankangensis M. Z. Fan, C. Guo & T. Y. Zhang, 1990
- Sporothrix aurorae (X. D. Zhou & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix bragantina (Pfenning & Oberw.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix brasiliensis Marimon, Gené, Cano & Guarro, 2007[14][15]
- Sporothrix brunneoviolacea Madrid, Gené, Cano & Guarro, 2010
- Sporothrix cabralii Errasti & Z. W. de Beer, 2016
- Sporothrix candida (Kamgan, Jol. Roux & Z. W. de Beer) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix cantabriensis (Romón, Z. W. De Beer & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix catenata de Hoog & Constant., 1981
- Sporothrix cavum R. Jankowiak, 2021
- Sporothrix chilensis A.M. Rodrigues, Choappa, G. F. Fernandes, de Hoog & Z. P. de Camargo, 2015
- Sporothrix chondracris B. Huang, M. Z. Fan & Z. Z. Li, 1997
- Sporothrix cracoviensis R. Jankowiak, 2021
- Sporothrix cryptarchum R. Jankowiak & A. Ostafińska, 2021
- Sporothrix curviconia de Hoog, 1974
- Sporothrix cylindrospora Hol.-Jech., 1980
- Sporothrix dentifunda (Aghayeva & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix dimorphospora (Roxon & S.C. Jong) Madrid, Gené, Cano & Guarro, 2010
- Sporothrix dombeyi Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix echinospora (Deighton & Piroz.) Katum., 1987
- Sporothrix epigloea (Guerrero) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix eucalyptigena (P. A. Barber & Crous) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix eucastaneae (R. W. Davidson) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix euskadiensis (Romón, Z. W. de Beer & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix flocculosa Traquair, L. A. Shaw & Jarvis, 1988
- Sporothrix foliorum J. J. Taylor, 1970
- Sporothrix fraxini R. Jankowiak, 2021
- Sporothrix fumea (Kamgan, Jol. Roux & Z. W. de Beer) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix fungorum de Hoog & G.A. de Vries, 1973
- Sporothrix fusiformis (Aghayeva & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix ganodermatis Jing Z. Sun, Xing Z. Liu & K.D. Hyde, 2019
- Sporothrix gemella (Roets, Z. W. de Beer & Crous) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix ghanensis de Hoog & H.C. Evans, 1974
- Sporothrix globosa Marimon, Cano, Gené, Deanna A. Sutton, H. Kawas. & Guarro, 2007[14]
- Sporothrix globuligera K. Matsush. & Matsush., 1995
- Sporothrix gossypina (R. W. Davidson) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix guttuliformis de Hoog, 1978
- Sporothrix humicola de Mey., Z. W. de Beer & M. J. Wingf., 2008
- Sporothrix hypoxyli W.J. Nel, Z. W. De Beer & T. A. Duong, 2021
- Sporothrix inflata de Hoog, 1974
- Sporothrix insectorum de Hoog & H.C. Evans, 1974
- Sporothrix inusitatiramosa H.Z. Kong, 1991
- Sporothrix isarioides (Petch) de Hoog, 1974
- Sporothrix itsvo Musvuugwa, Dreyer & Roets, 2016
- Sporothrix lignivora de Mey., Z. W. de Beer & M. J. Wingf. 2008
- Sporothrix longicollis (Massee & E. S. Salmon) M. Procter & Z. W. de Beer 2022
- Sporothrix lunata (Aghayeva & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix luriei (Ajello & Kaplan) Marimon, Gené, Cano & Guarro, 2008
- Sporothrix luteoalba de Hoog 1974
- Sporothrix macroconidia H. M. Wang, Q. Lu & Zhen Zhang, 2019
- Sporothrix mexicana Marimon, Gené, Cano & Guarro, 2007
- Sporothrix narcissi (Limber) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix nebularis (Romón, Z. W. de Beer & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix nigrograna (Masuya) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix nivea Kreisel & Schaver, 1985
- Sporothrix nothofagi Gadgil & M. A. Dick, 2004
- Sporothrix nsini Ngubane, Dreyer, Oberl. & Roets, 2017
- Sporothrix oleae Musvuugwa, L.L. Dreyer & F. Roets, 2020
- Sporothrix pallida (Tubaki) Matsush., 1975
- Sporothrix palmiculminata (Roets, Z. W. de Beer & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix phasma (Roets, Z. W. de Beer & M. J. Wingf.) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix phellini G.R. W. Arnold, 1987
- Sporothrix pirina (Goid.) M. Morelet 1992
- Sporothrix pitereka (J. Walker & Bertus) U. Braun 1998
- Sporothrix polyporicola (Constant. & Ryman) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix prolifera (T. Kowalski & Butin) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix protearum G. J. Marais & M. J. Wingf., 1997
- Sporothrix protea-sedis (Roets, M. J. Wingf. & Z. W. de Beer) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix pseudoabietina H. M. Wang, Q. Lu & Zhen Zhang, 2019
- Sporothrix pusilla U. Braun & Crous 1998
- Sporothrix ramosissima G. Arnaud ex de Hoog, 1974
- Sporothrix ranii Moustafa, 1981
- Sporothrix rapaneae Musvuugwa, Dreyer & Roets, 2016
- Sporothrix rectidentata (Matsush.) de Hoog 1978
- Sporothrix resoviensis R. Jankowiak & A. Ostafińska, 2021
- Sporothrix roboris (Georgescu & Teodoru) Grobbel., Z. W. de Beer & M. J. Wingf., 2009
- Sporothrix rossii Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix roztoczensis Jankow. & Bilański 2023
- Sporothrix rugulosa Traquair, L. A. Shaw & Jarvis 1988
- Sporothrix sanguinea C. Ramírez ex J. J. Taylor 1977
- Sporothrix schenckii Hektoen & C. F. Perkins, 1900 (Typusart)[1][2][15]
- Sporothrix sclerotialis de Hoog, 1978
- Sporothrix setiphila (Deighton & Piroz.) de Hoog, 1974
- Sporothrix silvicola Jankow. & Bilański 2023
- Sporothrix smangaliso Ngubane, Dreyer, Oberl. & Roets, 2017
- Sporothrix splendens G. J. Marais & M. J. Wingf., 1994
- Sporothrix stenoceras (Robak) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix stylites de Mey., Z. W. de Beer & M. J. Wingf., 2008
- Sporothrix subannulata Livingston & R. W. Davidson, 1987
- Sporothrix tardilutea K. Matsush. & Matsush., 1996
- Sporothrix thermara (J. A. van der Linde, Z. W. de Beer & Jol. Roux) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix tuberi A. Fontana & Fas.-Bonf., 1971
- Sporothrix tumida Jankow. & Bilański 2023
- Sporothrix undulata R. Jankowiak & A. Ostafińska, 2021
- Sporothrix uta Dreyer & Roets, 2016
- Sporothrix variecibata Roets, Z. W. de Beer & Crous, 2008
- Sporothrix villosa R. L. Chang & X. Y. Zhang, 2021
- Sporothrix vizei (Berk. & Broome) de Hoog, 1978
- Sporothrix zambiensis (Roets, M. J. Wingf. & Z. W. de Beer) Z. W. de Beer, T. A. Duong & M. J. Wingf., 2016
- Sporothrix zhejiangensis H. M. Wang & Q. Lu
Bildergalerie
-

-
S. epigloea in Laos, auf Totholz -
S. epigloea in den USA -
Sporothrix epigloea in Japan -
Sporothrix polyporicola in den USA
-
Sporotrichum schenckii -
Phasenkontrastmikroskop-Aufnahme der Hefeform von S. schenckii -
Mikrophotographie von S. schenckii: Konidien, gefärbt mit Baumwollblau-Lactophenol
Anmerkungen
Weblinks
- Sporothrix. Auf: Mycobank (mycobank.org).
Einzelnachweise
- ↑ a b Benjamin Robinson Schenck: On refractory subcutaneous abscesses caused by a fungus possibly related to the sporotricha. In: The Johns Hopkins University Medical dept. Collected Reprints, Band 10, Johns Hopkins Press, 1898; Google Books, Seiten (umich.edu) – (englisch)
- ↑ a b c Ludvig Hektoen, C. F. Perkins: Refractory subcutaneous abscesses caused by Sporothrix schenckii. A new pathogenic fungus. In: The Journal of Experimental Medicine (JEM), Band 5, Nr. 1, Oktober 1900, S. 77–89; doi:10.1084/jem.5.1.77, PMC 2117997 (freier Volltext), PMID 19866937, ResearchGate:38045468 (englisch).
- ↑ Z. W. de Beer, T A. Duong, M. J. Wingfield: The divorce of Sporothrix and Ophiostoma: solution to a problematic relationship. In: Studies in Mycology. Band 83, Nr. 1, 1. März 2016, S. 165–191; doi:10.1016/j.simyco.2016.07.001, PMC 5007658 (freier Volltext), PMID 27616802 (englisch).
- ↑ Mônica Bastos de Lima Barros, Rodrigo de Almeida Paes, Armando Oliveira Schubach: Sporothrix schenckii and Sporotrichosis. In: Clinical Microbiology Reviews, Band 24, Nr. 4, 1. Oktober 2011, S. 633. doi:10.1128/CMR.00007-11 (englisch).
- ↑ Elsie M. de Meyer, Z. Wilhelm de Beer, Richard C. Summerbell, A. M. Moharram, G. Sybren de Hoog, Hester F. Vismer, Michael J. Wingfield: Taxonomy and phylogeny of new wood- and soil-inhabiting Sporothrix species in the Ophiostoma stenoceras-Sporothrix schenckii complex. In: Mycologia, Band 100, Nr. 4, Juli-August 2008, S. 647–661; doi:10.3852/07-157r, PMID 18833758 (englisch).
- ↑ Rita Marimon, Josep Cano, Josepa Gene, Deanna A. Sutton, Masako Kawasaki, and Josep Guarro: Sporothrix brasiliensis, S. globosa, S. mexicana, Three New Sporothrix Species of Clinical Interest. In: Journal of Clinical Microbiology, Band 45, Nr. 10, Oktober 2007, S. 3198–3206; doi:10.1128/JCM.00808-07 (englisch).
- ↑ Hugo Madrid, Josepa Gené, Jose Cano, Carolina Silvera, Josep Guarro: Sporothrix brunneoviolacea and Sporothrix dimorphospora, two new members of the Ophiostoma stenoceras-Sporothrix schenckii complex. In: Mycologia, Band 102, Nr. 5, 1. September 2010, S. 1193–1203; doi:10.3852/09-320, PMID 20943519, ResearchGate:47414452, Epub 20. Januar 2017, (englisch).
- ↑ Bijan Fink, Andreas Schmid, Frank Antwerpes, Emre Deniz et al.: Dimorpher Pilz. Auf: DocCheck Flexikon (flexikon.doccheck.com).
- ↑ Luisa H. M. Miranda, Isabella D. F. Gremião, Sandro A. Pereira, Rodrigo C. Menezes, Tânia M. P. Schubach, Jane E. Sykes: Greene’s Infectious Diseases of the Dog and Cat. 5. Auflage, Elsevier, 2021, S. 1043–1060; doi:10.1016/B978-0-323-50934-3.00084-7 (englisch).
- ↑ a b Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii (Bestimmung von Gattungen von Pilzen sensu lato, die für die Phytopathologie von Bedeutung sind). PWRiL, Warszawa/Warschau, 2012, S. 217, ISBN 978-83-09-01048-7 (polnisch).
- ↑ a b c Sporothrix. Auf: Index Fungorum.
- ↑ a b Sporothrix. Auf: Species Fungorum.
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska: Wstępna lista grzybów mikroskopijnych (A preliminary checklist of micromycetes in Poland). Institute of Botany (PAN), W. Szafer, Kraków/Krakau, Polen, 2008, S. 491, ISBN 978-83-89648-75-4 (polnisch).
- ↑ a b Leila M. Lopes-Bezerra, Hector M. Mora-Montes, Yu Zhang, Gustavo Nino-Vega, Anderson Messias Rodrigues, Zoilo Pires de Camargo, Sybren de Hoog: Sporotrichosis between 1898 and 2017: The evolution of knowledge on a changeable disease and on emerging etiological agents. In: Medical Mycology, Band 56, Suppl. 1, April 2018, S. S126–S143; doi:10.1093/mmy/myx103 (englisch).
- ↑ a b Michaela Maya-Mrschtik: Unwahrscheinlich tödlich: Tod durch Dornbusch. Auf: spektrum.de vom 2. Juli 2024.
